یکی از لذت بخش‌ترین لحظات زندگی پدرها و مادرها زمانی است که بچه‌دار می‌شوند. اما در عین حال فرزند پروری موفق کاری چالش برانگیز و پرمشغله است و باید والدین با تلاش و تمرکز زیاد از این روش‌ها بهره گرفته تا بتوانند فرزندی سالم و موفق داشته باشند. موضوعی که در این مقاله می‌خواهیم به طور مفصل راجع به آن صحبت کنیم، فرزند پروری موفق است.
اصول فرزند پروری موفق چیست؟
بسیاری از پدرها و مادرها ممکن است از روش‌های قدیمی فرزندپروری استفاده نمایند. اما باید بدانید که با توجه به اینکه فرزند پروری جزو یکی از شاخه‌های علوم اجتماعی است؛ ممکن است در صورت بهره‌گیری از روش‌های فرزندپروری گذشته، نتیجه چندانی دریافت نگردد.
پس بهتر است این کار مهم را با آگاهی و مطالعه انجام دهید و باید بدانید که بر اساس نظر متخصصان، والدین خوب به مواردی مانند اعتماد به نفس، خوش اخلاقی، مهربانی، خود کنترلی، همکاری، صداقت، همدلی و… نیاز دارند. پس باید با به دست آوردن مهارت‌های متنوع، به بهترین نحو ممکن فرزند خود را تربیت کنند. در ادامه مطلب می‌خواهیم چند مورد از مهمترین اصول فرزند پروری موفق را به شما معرفی کنیم.
- الگو برداری همیشگی فرزندان از والدین: یکی از اصولی که در فرزند پروری موفق باید به خاطر داشته باشید این است که بدانید فرزندان شما از رفتارهایتان الگوبرداری می‌کنند و این یکی از مهمترین مسائلی است که والدین باید همیشه به خاطر داشته باشند. خواه از خودتان رفتارهای سالمی بروز دهید و خواه رفتارتان ناسالم باشد، قطعاً فرزند شما آنچه را که از شما می‌بیند یاد گرفته و الگوبرداری می‌نماید. جمله معروف« فرزندان شما تبدیل به آنچه که شما می‌خواهید نمی‌شوند؛ بلکه تبدیل به آن چیزی می‌شوند که شما هستید!» شاهدی بر ادعای این اصل است. پس همیشه به عنوان پدر و مادر باید از خود بپرسید آیا کاری که قرار است انجام دهم، روی رفتار کودکم اثر منفی دارد یا مثبت؟ پس دائما مراقب رفتارهایتان باشید.
فرزند پروری
بیشتر بخوانیم : نقش مادر در فرزند پروری
- تلاش کنید در زندگی فرزند خود حضور فعال داشته باشید: البته بیان این جمله بسیار ساده‌تر از انجام دادن آن است؛ زیرا اگر والدین بخواهند در زندگی فرزندشان حضوری فعال داشته باشند، کار نسبتا دشوار و زمان‌بری است و نیاز است که با تجدید نظر در اولویت‌های زندگی خود و تنظیم یک برنامه منظم، این کار را انجام دهند. این به معنای این نیست که شما باید همه کارهای خود را کنار بگذارید. اما همواره باید این موضوع را درنظر داشته باشید که از نظر فیزیکی و روانی در زندگی فرزندتان حضور فعالی داشته باشید؛ یعنی هنگامی که فرزندتان در حال انجام تکالیف خود است، سعی کنید در کنارش باشید و وضعیت او را ارزیابی کنید؛ یا اگر برای انجام کاری مانند درست کردن کاردستی و… از شما درخواست حضور را داشت، به هیچ وجه خواسته او را رد نکنید.
- محبت دائمی را فراموش نکنید: درست است که نمی‌توان تنها با ابراز محبت به کودک او را به طور صحیح تربیت کرد؛ اما محبت دائمی والدین به فرزندان، جزو یکی از اصول کلیدی فرزند پروری موفق است. البته نشان دادن این عشق و محبت فقط از طریق انتقال کلمات ممکن نیست و گاهی لازم است پدرها و مادرها به کمک رفتار، جایگزین دیگری برای محبت و عشقشان را به فرزندشان نشان دهند. به عنوان مثال اجتناب از تحت فشار قرار دادن فرزند، دادن یک کادو مناسب و… به طوری که برای فرزند نیز ملموس و به یاد ماندنی باشد و عشق پدر و مادر را به فرزند ثابت کند.
- کودک خود را به داشتن استقلال تشویق کنید: استقلال موضوع بسیار مهمی است و در تعیین کردن حد و مرزها به کودک کمک می‌کند تا خود کنترلی را پرورش داده و اعتماد به نفس زیادی را به دست آورد. باید بدانید که یک کودک در آینده به استقلال نیاز زیادی پیدا خواهد کرد و زمانی که فرزندان برای مستقل شدن به والدین فشار وارد می‌کنند با رفتار نامناسبی مواجه می‌شوند. مادرهای عزیز باید بدانند که استقلال بخش مهمی از ذات انسان است و هر فردی دوست ندارد در زندگی خود تحت کنترل دیگران باشد. لذا در تعیین کردن محدودیت‌ها و مرزها و ایجاد استقلال در زندگی فرزندتان باید به او کمک کنید تا فردی مستقل و قدرتمند بار بیاید!
- رفتار شما باید با سن کودک تناسب داشته باشد: این مورد نیز یکی از بدیهیات فرزندپروری موفق بوده و شما همیشه باید بدانید که فرزند شما ضمن بزرگ شدن، نیازها و خواسته‌های متفاوتی خواهد داشت و با بالا رفتن سن رفتارش دچار تغییراتی می‌شود. بنابراین شما نیز باید فرزند پروری را متناسب با سن کودک انجام دهید؛ به عنوان مثال فرزند شما در ۵ سالگی دوست دارد در انجام برخی از کارها به تنهایی عمل کرده و یا در ۱۴ سالگی دوست دارد با شما راجع به مسئله‌ای بحث کند. پس با توجه به اینکه فرزندان دائماً از نظر فیزیکی و روانی در حال رشد هستند، شما نیز باید متناسب با این تغییرات، رفتارتان را با کودک تغییر دهید.
فرزند پروری موفق
- قوانین و محدودیت‌های لازمی را وضع کنید و ثابت قدم باشید: در صورتی که شما مدیریتی روی رفتار کودکتان نداشته باشید؛ او نیز در بزرگسالی ممکن است به درستی نتواند رفتار خود را مدیریت نماید. البته این را باید بدانید که والدین همیشه نمی‌توانند به صورت کامل روی بچه‌های خود تسلط داشته و آنها را مدیریت کنند؛ زیرا ناگزیر هنگامی که کودک برای مدرسه رفتن از خانه خارج می‌شود، برخی از فعالیت‌های خود را بدون حضور والدین انجام می‌دهد. در چنین شرایطی والدین نیز باید بگذارند کودک به تنهایی کارهای خود را انجام داده و در طریقه انجام آن دخالتی نداشته باشند. اما این نکته مهم را درنظر داشته باشید که مهمترین ابزار انضباطی والدین، ثابت قدم بودن آنهاست؛ یعنی اگر شما قوانینی را برای کودکتان وضع کردید و آن را به صورت منظم اجرا نکردید، بیشتر از هر کسی در بروز رفتارهای اشتباه کودکتان مقصر خواهید بود.
- توضیح دادن قوانین و اجتناب از انضباط بسیار شدید: بهتر است انتظاراتی که از فرزند دارید را توضیح دهید. البته هنگام انجام این کار به سن کودک نیز دقت نمایید؛ به عنوان مثال ممکن است والدین برای توضیح دادن یک مسئله به کودک ۵ ساله خود زمان بیشتری را نیاز داشته باشند تا برای توضیح دادن موضوعی به کودک ۱۲ ساله‌شان! بعد از اینکه قوانین و تصمیمات را توضیح دادید، دقت داشته باشید که از انضباط بسیار شدید و رفتار خشک و غیر قابل انعطاف پرهیز نمایید. با فرزند خود بدرفتاری نکنید؛ طبق تحقیقات کودکانی که با بدرفتاری والدین بزرگ می‌شوند، در آینده در معرض خطرات زیادی قرار می‌گیرند.
- به کودک خود احترام بگذارید: یکی از مهمترین اصول فرزندپروری موفق، داشتن رفتار محترمانه با کودک است. اگر می‌خواهید از کودک خود ادب و احترام دریافت کنید، باید به همان میزان به او احترام بگذارید. به عنوان مثال با فرزندتان مودبانه صحبت کرده و به عقاید و نظراتش احترام بگذارید و او را مورد تمسخر قرار ندهید. سعی کنید رفتاری مهربانانه داشته باشید و این موضوع را همیشه به خاطر داشته باشید که نحوه برخورد شما با فرزندتان، تعیین کننده و اساس روابط اجتماعی او با دیگران است.
مشکلات فرزندپروری
بیشتر بخوانیم : معضلات ارتباطی نوجوانان با والدین
مشکلات فرزند پروری
برخی از والدین در فرایند فرزندپروری یا همان دوران بچه داری دچار اشتباهات و مشکلاتی خواهند شد که البته در صورت شناخت اشتباهات، می‌توان با صبر و حوصله آنها را رفع کرد و از بروز مجدد آنها پیشگیری نمود. موارد زیادی از مشکلات رایج فرزندپروری وجود دارد ما در اینجا به چند مورد از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
- ایده آل گرایی: متاسفانه بسیاری از والدین تلاش می‌کنند تا بیشترین و بهترین امکانات را در اختیار فرزند خود قرار داده و از همه نظر برای او کامل باشند. این در حالیست که کامل بودن در همه حال و از نظر همه شرایط، امکان پذیر نیست و همه والدین دچار خطاها و اشتباهات خواهند شد. پس با در نظر داشتن این موضوع تلاش کنید تبدیل به پدر و مادری خوب و پاسخگو باشید. اما اگر بخواهید خیلی کمال گرا بوده و همیشه در ایده آل‌ترین حالت ممکن باشید؛ ممکن است نتیجه مطلوب را کسب نکنید و دچار یاًس و ناامیدی گردید. از طرفی انتظار داشتن فرزندان ایده آل نیز ممکن است غیر واقع‌بینانه به نظر برسد. پس به جای ایده آل گرایی، سعی کنید منطقی فکر کنید و همیشه به دنبال خوب بودن باشید.
- مقایسه کردن: یکی دیگر از مشکلاتی که در فرزند پروری وجود دارد این است که برخی از والدین می‌خواهند به بقیه ثابت کنند که فرزندشان از همه بهتر است. باید بگوییم که فرزند پروری یک مسابقه نیست که شما بخواهید در آن برنده شوید. پس به هیچ وجه فرزند خود را با دیگران مقایسه نکنید و تمرکز خود را روی اصول فرزندپروری موفق بگذارید. مقایسه کردن نه تنها هیچ تاثیر مثبتی روی رفتار کودکتان نمی‌گذارد؛ بلکه اعتماد به نفس او را شدیداً کاهش داده و کینه را در وجود او نهادینه می‌کند؛ زیرا در چنین شرایطی نمی‌تواند توانمندی‌های خود را ثابت کند.
- لوس کردن: اینکه هرچه کودک شما بخواهد و برای او فراهم کنید، یکی از مهمترین و رایج‌ترین مشکلات فرزند پروری بوده؛ پس به هیچ وجه نباید دچار چنین اشتباهی شوید. برای فرزندتان قوانین و مقرراتی وضع کنید؛ زیرا در غیر این صورت او در جامعه دچار مشکلات زیادی خواهد شد. به این دلیل که در اجتماع همه افراد در اختیار او نبوده و خواسته‌ها و نیازهای او را برطرف نمی‌کند. پس سعی کنید کودک خود را لوس بار نیاورید.
- رشوه دادن: اصطلاح رشوه دادن در طریقه فرزند پروری موفق نیز به نوع خود مسئله جالبی به نظر می‌رسد. متاسفانه برخی از والدین به دلایل مختلف مانند: تشویق کودک، حفظ آبرو یا تنبلی و بی‌حوصلگی به کودک رشوه می‌دهند. اما باید بدانید که این موضوع کاملاً اشتباه است و نه تنها موجب آموزش رفتار صحیح به فرزند نمی‌شود؛ بلکه او را تبدیل به فردی زیاده خواه می‌کند و کودک فکر می‌کند که برای انجام کار صحیح، باید پاداشی را دریافت نماید و در غیر این صورت از خود رفتار غلط را بروز می‌دهد. پس والدین عزیز دقت داشته باشید که دچار چنین اشتباهی نشوید.
مشکلات فرزند پروری موفق
جمع‌بندی
در این مقاله ما راجع به فرزند پروری موفق صحبت کردیم و سعی کردیم مطالب مهمی مانند اصول و مشکلات فرزندپروری بیان نموده و به والدین عزیز کمک کنیم تا با آگاهی بیشتری فرزندان خود را تربیت نمایند. پدر و مادر باید سعی کنید احساسات کودکتان را درک کرده و با پند گرفتن از تجربه‌های گذشته، روش‌های تربیتی فرزند خود را بهبود ببخشید. سعی کنید همیشه مطالعه کنید و به روز باشید تا با داشتن اطلاعات و آگاهی، کودک را پرورش دهید. در صورت نیاز هم می‌توانید با یک مشاور کودک مشورت کنید. امیدواریم مطالب موجود در این مقاله برایتان مفید واقع شده باشد. از صبر و شکیبایی شما عزیزان سپاسگزاریم.
سوالات متداول
۱_آیا کتک زدن کودک کار صحیحی است؟
این کار به شدت اشتباه است و به والدین توصیه اکید می‌کنیم که به هیچ وجه کودکشان را کتک نزنند.
۲_دلیل بدرفتاری کودک چیست؟
بدرفتاری کودکان دلایل مختلفی دارد اما مهمترین آنها می‌تواند به خاطر جلب توجه، بیماری و خستگی و نشان دادن قدرت باشد.
